EEE ÜRETİCİLERİ
T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 2012 yılında yayımlanan AEEE Kontrolü yönetmeliği, EEE üretici/ithalatçı ve dağıtıcı firmalara çeşitli yükümlülükler getirmektedir. Firmalar mevzuatta tanımlanmış yükümlükleri TYK ortak uyum organizasyonu aracılığıyla yerine getirebilirler.
Üretici/ithalatçı Firmaların Yükümlülükleri
Üretici: 6/3/2011 tarihli ve 27866 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mesafeli Sözleşmelere Dair Yönetmelik kapsamındaki mesafeli sözleşmeler ile yapılan satışlar da dâhil olmak üzere, satış yöntemine bağlı olmaksızın;
● Kendi markasıyla EEE üreten ve satışını yapan,
● Kendi markasıyla başka tedarikçiler tarafından üretilen EEE satışını yapan,
● Ticari amaçlarla EEE ithal eden
gerçek ve tüzel kişilerdir.
Üretici/ithalatçı firmaların temel sorumlulukları ilgili başlıklar altında sıralanmaktadır:
1. Beyanlar:
T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı:
- Üretici/ithalatçı firmaların ÇŞB’nin online çevre bilgi sistemine kayıt olmaları ve beyanları bu sistem üzerinden yapmaları gerekmektedir.
- Her yıl şubat ayı sonuna kadar Ek-3 “Uygunluk Beyan Formu” nu ve Ek-5 “Üretici Raporlama Tabloları”nı EEE ve AEEE bilgi sistemi üzerinden doldurarak ÇŞB’ye sunmaları gerekmektedir.
- Firmalar, yönetmelikten kaynaklanan yükümlüklerin yerine getirilmesine ilişkin AEEE yönetim planını hazırlamak ve Bakanlık onayına sunmakla yükümlüdürler. Bu yükümlülüğü firmanın kendisi veya TYK yerine getirebilmektedir.
- Yetkilendirilmiş kuruluş organizasyonunda yer alan firmaların organizasyona dâhil olduklarını ÇŞB’ye beyan etmeleri gerekmektedir.
TÜBİSAD:
- ÇŞB beyanlarına paralel olarak ilgili mevzuat gereği paydaşların yükümlülüklerini takip etmek ve yönetmek amacıyla TÜBİSAD’ın geliştirdiği TYK AEEE Takip Sistemine (TYK ATS) girişler firmalar tarafından yapılmalıdır.
- Paydaşlar sisteme kayıt olarak edindikleri kendi kullanıcı adları ve şifrelerini veri girişi aşamasına geçebilmek için kullanabilirler.
- Sistemin kullanım kılavuzu sistem içerisindeki ”Firma” başlığı altında bulunmaktadır.
2. Hedefler
Piyasaya sürülen veya ithal edilen ürünlerin AEEE Kontrolü Yönetmeliği madde 15’te* belirlenen oranlarda geri dönüşüm ve geri kazanımını sağlamak üretici/ithalatçı firmaların yükümlülükleri arasındadır. (*ÇŞB AEEE Kontrolü Yönetmeliği madde 15‘te yer alan oranları 24.11.2015 tarih ve 139115 sayılı yazısı ile aşağıdaki gibi revize etmiştir.)
Yıllara göre AEEE toplama hedefleri
TYK firmaların hedeflerine ulaşılması ve AEEE toplama veriminin arttırılması için toplama sistemleri geliştirerek firmaların bu yükümlülüklerini yerine getirir.
3. Ürün Üzeri İbare ve Görsel Kullanımı
EEE üreticileri, AEEE Yönetmeliği’nin yürürlüğe giriş tarihinden sonra (22.05.2012) piyasaya sürülen EEE’leri TS-EN’nin 50419 sayılı Türk Standardına uygun olarak AEEE Yönetmeliği’nin EK-6 bölümünde yer alan aşağıdaki sembolle işaretlemekle,
Resim 1: “E-atıklar Çöp Değildir” Sembol
Ürün bilgisi açıklamalarında “AEEE Yönetmeliğine Uygundur” ibaresine yer vermekle,
AEEE’lerin toplama, yeniden kullanım, geri dönüşüm ve geri kazanım dâhil olmak üzere teknik kriterlere uygun olarak işlenmesini sağlamak amacıyla, piyasaya sürülen her yeni EEE için bu ürünün bileşenleri, kullanılan malzemeler ve ürünün ihtiva ettiği tehlikeli madde ve müstahzarların yeri ile ilgili bilgilerden oluşan el kitabı veya elektronik bilgi kaynağını işleme tesislerinin kullanımına sunmakla yükümlüdür.
4. Teminat
- Üreticiler, piyasaya sürecekleri ürünler için ilgili Yönetmelikten kaynaklanan maliyetleri karşılayacağının teminatını ÇŞB’ye vermekle yükümlüdürler. Yetkilendirilmiş kuruluşlara üyelik teminat olarak kabul edilir.
- Yetkilendirilmiş kuruluşa üye olmayan ve bireysel uygulamaları tercih eden üretici firmalar için teminata ilişkin esasları ÇŞB belirler.Yukarıda bahsi geçen maddelerin yanı sıra mevzuat yönlendirmesi ile yerine getirilmesi gereken aşağıda listelenmiş toplama sistemi kurma, eğitim bilinçlendirme ve farkındalık çalışmaları üreticiler adına kar amacı gütmeyen TYK yerine getirmektedir.
- Belediyeler ve dağıtıcılar tarafından toplanan evsel AEEE’lerin; getirme merkezlerinden veya dağıtıcılardan başlamak üzere nakliye maliyetlerini karşılamak, çevre iznine sahip firmalarda işlenmesini sağlamak, işlenmesi mümkün olmaması durumunda bertarafı için sistem kurmak ve maliyetlerini karşılamak,
- Evsel AEEE’lerin toplanması, işlenmesi ve bertaraf edilmesi amacıyla bir sistem kurmak,
- Belediyelerle birlikte veya münferit olarak eğitim ve bilinçlendirme kampanyaları düzenlemek ve bu etkinliklerde kullanılacak yazılı görsel dokümanları sağlamak,
- Belediyelerin yetki alanı dışında evsel AEEE’lerin toplanması için İl Özel idareleri ile yapılacak ortak çalışmaları desteklemek,
- Yetkilendirilmiş kuruluş usul ve esaslarında belirtildiği gibi geri dönüşümle ilgili toplumu bilinçlendirme çalışmaları yapmak ve kamu spotu hazırlamak.
Dağıtıcı Firmaların Yükümlülükleri:
Dağıtıcı: Elektronik iletişim yoluyla yapılan satışlar da dâhil olmak üzere, ticari olarak kullanıcıya elektrikli veya elektronik eşya ulaştıran gerçek veya tüzel kişileridir.
Yönetmelik kapsamında dağıtıcı firmalar;
- Yeni bir ürün sattıklarında, tüketici tarafından talep edilmesi halinde eş tipte ve aynı işlevi gören eski eşyayı markası, modeli, üreticisi ve muhtevasına bakılmaksızın almakla, yeni ürünün alıcının adresine teslim edildiği durumlarda, dağıtıcıya veya onun adına teslimatı yapan kuruluşa iade edilen evsel AEEE’yi aynı yerden almak ve bunun için herhangi bir nakliye ücreti veya başka bir ilave ücret talep etmemekle,
- Evsel AEEE’lerin muhafazasının sağlanması amacıyla mekân büyüklüğüne uygun olarak toplama kutusu veya konteyner bulundurmak veya satış yerinin kapalı bir bölümünü bu amaçla kullanmakla,
- Tüketicilerden toplanan evsel AEEE’leri, T.C. Çevre ve Şehiricilik Bakanlığı’nı bilgilendirerek, Yönetmelikte belirtilen toplama sistemlerine veya çevre lisanslı işleme tesislerine göndermekle,
- Satış yerinde, tüketicilerin kolaylıkla görebileceği yerlerde evsel AEEE’lerin toplanması, geri dönüşümü, diğer evsel AEEE toplama noktalarına ilişkin bilgileri ve Resim 1’de yer alan sembolü ve bu sembolün anlamına ilişkin bilgileri bulundurmakla,
yükümlüdürler.